Prezentacja łazików marsjańskich, rozmowa o najnowszych odkryciach teleskopu Webba, a może zgłębianie tajników astrofotografii albo pokaz oryginalnych dzieł Jana Heweliusza czy wahadła zegarowego o imieniu Warkocz św. Katarzyny, które zostało wpisane do Księgi Rekordów Guinnessa? – 18 lutego zapraszamy na Kosmiczny Dzień Nauki na Górze Gradowej i w wielu innych lokalizacji rozsianych po całym mieście. Bohaterami tego wydarzenia będą astronomia, kosmologia, historia i sam Jan Heweliusz, patron Hevelianum. Świętujemy tym samym Dzień Nauki Polskiej, który tradycyjnie przypada 19 lutego. Zapraszamy! Wstęp wolny!
W bogatym programie wydarzenia każdy znajdzie coś dla siebie, będą atrakcje zarówno dla najmłodszych pasjonatów nauki, jak i dla młodzieży oraz dorosłych. W przestrzeni sali Haxo w budynku Wozowni Artyleryjskiej odbywać się będą Spotkania z Nauką, czyli rozmowy ze specjalistkami i specjalistami. Pomówimy o najnowszych odkryciach teleskopu J. Webba, czy o tym jak przygotować się do podróży na Marsa. O astrofotografii dla początkujących oraz najpiękniejszych ujęciach wszechświata, nadesłanych na międzynarodowy konkurs astrofotografii AstroCamera, opowiedzą doświadczeni astrofotografowie i laureaci konkursu. Zwieńczeniem dnia pełnego naukowych atrakcji stanie się koncert audiowizualny Voices of the Cosmos, podczas którego będzie można posłuchać regularnych, rytmicznych pulsarów, śpiewu komety czy budzących grozę sygnałów z magnetosfer Jowisza i Saturna.
Dla miłośników gier Hevelianum przygotowało kosmiczne planszówki, wciągające gry fabularne oraz gry terenowe. Rezydujący na stałe w Hevelianum robot humanoidalny wcieli się w rolę Heweliusza i będzie odpowiadał na zadawane mu pytania. Dzięki zaangażowaniu Politechniki Białostockiej zobaczymy model analogowego łazika marsjańskiego. Swoje osiągnięcia zaprezentują również studenci z koła naukowego Politechniki Gdańskiej SimLE, m.in. rakietę z ładunkami badawczymi.
Dla tych, którym naukowych odkryć będzie mało, Hevelianum przygotowało we współpracy z partnerami atrakcje w przestrzeni Gdańska. W PAN Bibliotece Gdańskiej prezentowane będą wyjątkowe eksponaty związane z Janem Heweliuszem, a w pobliskim Archiwum Państwowym zaplanowano zwiedzania kuratorskie. W Gdańskim Obserwatorium Autonomicznym odbędą się obserwacje połączone z opowieściami o gwiazdach. Miłośników sztuki zapraszamy do Gimnazjum Polskiego, aby wraz z przewodnikiem obejrzeć malowidło na suficie auli – „Niebo Polskie”. W Muzeum Nauki Gdańskiej, oddziale Muzeum Gdańska, będzie można zobaczyć zegar z najdłuższym wahadłem i posłuchać koncertu carillonowego.
Podczas Kosmicznego Dnia Nauki w Hevelianum odkryjecie, że cała przyjemność naprawdę kryje się w odkrywaniu!
PROGRAM WYDARZENIA
- SPOTKANIA Z NAUKĄ | wiek: 15+
SALA HAXO, WOZOWNIA ARTYLERYJSKA
12:00–17:00
12:00 Rozmowa: Odkrycia teleskopu J. Webba
uczestnicy: dr hab. Maciej Mikołajewski (Urania – Postępy Astronomii), Przemyslaw Rudź (Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii), dr Aleksandra Hamanowicz (Space Telescope Science Institute)
moderacja: Bogumił Radajewski
Jakie informacje dotyczące wszechświata dostarcza astrofotografia z Ziemi? Co zawdzięczamy teleskopowi Hubble’a? Jakie są najnowsze odkrycia teleskopu Webba?
13:15 Premiera filmu: „Podróż na Księżyc i z powrotem”, reż. Agnieszka Bekalarczyk
Filmowa podróż przez życie i twórczość Jana Heweliusza. Jest to wizualno-muzyczny dokument o artyście, naukowcu, astronomie szukającym odpowiedzi w miejscach nieodkrytych i z pozoru niemożliwych do odkrycia przez człowieka. Jan Heweliusz był nie tylko wybitnym naukowcem, którego osiągnięcia wpłynęły na rozwój nauki, ale także sam tworzył dzieła i rysował Księżyc. Stale poszukiwał odpowiedzi w Kosmosie, a chcąc osiągnąć ten cel sam budował urządzenia, które pomagały mu w obserwacjach nieboskłonu. Narratorem opowieści jest utytułowany gdański aktor Mirosław Baka.
13:45 Rozmowa: Astrokrajobraz zaklęty w fotografii
uczestnicy: Piotr Potępa (astrofotograf), Michał Kałużny (fotograf, astrofotograf), Wioleta Zarzycka (astrofotograf)
moderacja: Magdalena Maszewska
Jaka jest koncepcja astrofotografii, jak przygotować się do robienia zdjęć, jak znaleźć idealną scenerię i uchwycić idealne ujęcie nocnego nieba?
14:45 Rozmowa: Na orbicie wokół Słońca
uczestnicy: Bogna Pazderska (Hevelianum), dr Krzysztof Czart (European Southern Observatory)
moderacja: Magdalena Maszewska
Jak przygotować się do podróży na Marsa? Rozmowa o czerwonej planecie na przykładzie zdjęć z międzynarodowego konkursu astrofotograficznego AstroCamera.
15:15 Rozmowa: W podróży z kometą
uczestnicy: Ireneusz Nowak (astrofotograf), Tomasz Zwoliński (Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii)
moderacja: Magdalena Maszewska
Niezwykła podróż wraz z kometą przez najpiękniejsze zdjęcia nagrodzone w międzynarodowym konkursie astrofotograficznego AstroCamera.
16:00 Koncert audiowizualny i kosmiczna opowieść Sebastiana Soberskiego
Kosmiczne opowieści wprowadzą nas w niezwykły koncert audiowizualny VOICES OF THE COSMOS. Będzie można nie tylko posłuchać o ciekawych obiektach kosmicznych, ale też usłyszeć kilkanaście sygnałów, które zostały zarejestrowane przez radioteleskopy. Wśród nich będą regularne, rytmiczne pulsary, śpiew komety czy budzące grozę sygnały z magnetosfer Jowisza i Saturna.
* Prezentacja mapy Księżyca (Tabula Selenographica), Gdańsk 1647, zbiory PAN BG
- UNIWERSUM GIER
12:00–17:00
Kosmiczne Planszówki | wiek: 8+
sala Magellana, Koszary Schronowe
Kometa lecąca w stronę ziemskiego Księżyca, deszcz spadających gwiazd powodujący tajemnicze zjawiska i zaginiona stacja Heweliusz – kosmiczne gry w Hevelianum czekają na odważnych odkrywców.
LARP – GRY FABULARNE | wiek: 13+
sala Marii Skłodowskiej-Curie
IGNACY KITŁOWSKI – OUT OF THE WORLD
Larp „Out of the world” powstał na podstawie scenariusza „Out of the closet” autorstwa Agnieszki Piwnickiej (Antologia PRISM). Podczas larpa gracze wcielą się w wykreowane przez siebie postaci członków obradującego parlamentu. Podczas warsztatów wprowadzających omówione zostaną postulaty, które na grze będą poddawane debacie i głosowaniu. „Out of the closet” to larp komediowy, nastawiony przede wszystkim na dobrą zabawę, ale też i refleksje na temat otaczającego nas świata.
Ilość graczy: pierwotnie od 7 do 13, ale może być i więcej!
KSENIA GOLIŃSKA – CIAŁA NIEBIESKIE
Larp „Ciała niebieskie” opowiada o grupie astronomów, badaczy nieba, którzy dokonali niesamowitego przełomu, zamykając w ludzkich ciałach różnorodne zjawiska związane z kosmosem. W tej grze możesz wcielić się w swoją ulubioną planetę, czarną dziurę czy meteoryt albo badacza, który będzie je testować, sprawdzać właściwości. Larp opowiada o zjawiskach przepełnionych ogromną siłą, które zostają zmuszone do konfrontacji z różnymi punktami widzenia na temat życia, śmierci, człowieka i świata. Ciała niebieskie uwięzione w kruchych, ludzkich ciałach będą musiały podjąć decyzję o tym, kim są oraz kim chcą się stać. Badacze natomiast będą mogli wczuć się w człowieka w obliczu przeogromnej siły, naukowca, który dostał ogromną szansę na dokonanie przełomowych odkryć.
Jest to larp skierowany do początkujących graczy jak i starych wyjadaczy.
Liczba graczy: 5-14
Kod Elżbiety Heweliusz, gra terenowa | wiek: 15+
start w punkcie info
Jan Heweliusz poprosił mieszczki i mieszczan o pomoc w znalezieniu manuskryptu ukrytego na Górze Gradowej przez jego żonę Elżbietę. Małżeństwo astronomów jest niezwykle zajęte pracą nad dziełem Prodromus astronomiae. Otrzymane wskazówki układają się w klucz, który pomoże w odszyfrowaniu wiadomości ukrytej na karcie jednego ze starszych dzieł Heweliusza.
Tajemnica Góry Gradowej, gra terenowa | wiek: 7+
start w punkcie info
Hevelianum zajmuje rozległy teren, na którym znajdują się zabytkowe budynki fortyfikacji. W trakcie poszukiwania kolejnych wskazówek trzeba będzie zajrzeć w zakamarki tajemniczych budynków i znaleźć najciekawsze punkty widokowe Góry Gradowej.
- KOSMICZNE WYNALAZKI | wiek: 6+
12:00–17:00
Łaziki marsjańskie | projekt SimLe | projekt SluG | projekt SimBa
sala Kolumba, Koszary Schronowe
Łaziki marsjańskie zaprezentują studenci z Koła Naukowego Robotyków Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej. Dzik to kompaktowy robot mobilny, przeznaczony do wielu zastosowań dzięki swojej modułowej konstrukcji. Wyposażony jest w 6 niezależnie sterowanych kół, zapewnia pełną swobodę ruchu we wszystkich kierunkach. Kluczowym elementem jego funkcjonalności jest zastosowanie systemu lidar, umożliwiającego precyzyjne mapowanie otoczenia. Dzięki tej technologii robot jest w stanie tworzyć wirtualne mapy pomieszczeń i mapować wnętrze budynków. Łazik marsjański NEXT to zaawansowana konstrukcja, która zaimponowała światu, zajmując czwarte miejsce na międzynarodowych zawodach University Rover Challenge w Stanach Zjednoczonych (2015). Jego 6-kołowy układ napędowy, w którym każde koło zasilane jest osobnym silnikiem prądu stałego, umożliwia skręcanie łazika poprzez obracanie par kół w przeciwnych kierunkach. Jako kluczowy element układu sterowania wykorzystany został popularny mikrokontroler Arduino Mega.
Prezentacja projektów Koła Naukowego SimLE Politechniki Gdańskiej.
Na potrzeby projektu SlugG, w specjalnie zbudowanej komorze próżniowej, studenci badają wpływ mikrograwitacji i ciśnienia powietrza na zdolność smarów stałych do tłumienia drgań mechanicznych. Wszystko po to, by zobaczyć, jak smary zachowują się w kosmosie, np. w teleskopach. Projekt SLugG wziął udział w rekrutacji do programu PETRI Europejskiej Agencji Kosmicznej i został wybrany jako jeden z 5 projektów z Europy. To pierwszy i jedyny zespół z Polski zakwalifikowany do tego programu.
Zespół SimBa zajmuje się tworzeniem studenckich rakiet sondujących. Początkowe projekty dotyczyły rakiet niskiego pułapu i testowały stworzone przez członków zespołu autorskie rozwiązania w dziedzinie kontroli lotu. Kolejne projekty powstały na potrzeby międzynarodowych konkursów rakiet studenckich, takich jak Spaceport America Cup oraz European Rocketry Challenge. Budowa rakiet sondujących jest zadaniem bardzo interdyscyplinarnym, w projekcie udział biorą studenci i absolwenci wydziałów Politechniki Gdańskiej, jak również uzdolnieni uczniowie liceów.
Wywiad z robotem
sala Pitagorasa
Heweliusz był nie tylko wspaniałym astronomem czy matematykiem, ale i genialnym konstruktorem. Chcąc wykorzystać ten aspekt działalności astronoma, aby w pewien sposób pogodzić przeszłość, teraźniejszość, ale też i przyszłość, robot humanoidalny wcieli się w rolę wymyślonego przez Heweliusza automatona, czyli w rodzaj protosztucznej inteligencji, obdarzonej świadomością słynnego gdańskiego astronoma.
- WYSTAWY INTERAKTYWNE
10:00-18:00
Laboratorium Ruchu | wiek: 15+
Zwiedzanie z przewodnikiem
12:00, 13:00, 14:00, 15:00
Bezpłatne wejściówki do odebrania w punkcie info w dniu wydarzenia
Wystawa „Pionierki, Badaczki, Liderki. Kobiety gdańskiej nauki” | wiek: 15+
plac główny – majdan
10:00-18:00
Wystawa plenerowa przygotowana przez Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego i Muzeum Nauki Gdańskiej, będące oddziałem Muzeum Gdańska, oświęcona sylwetkom wybitnych badaczek, prekursorek i liderek związanych z Uczelniami Fahrenheita.
Autorkami tekstów i koncepcji wystawy są: dr Ewa Bojaruniec-Król (MG), Monika Głowińska (MG), Magdalena Jaszcza (UG), dr Anna Lepacka (PG), prof. dr hab. Ewa Łojkowska (UG), prof. dr hab. Beata Możejko (UG), Magdalena Nieczuja-Goniszewska (UG), Marta Szaszkiewicz (UG) i Barbara Ząbczyk-Chmielewska (PG). Wystawa odbywa się pod patronatem Uczelni Fahrenheita.
Interaktywne wystawy Hevelianum
W dniu wydarzenia wystawy w cenie promocyjnej: 5 zł/wystawa. Bilety można zakupić w kasie Hevelianum w dniu wydarzenia
10:00-18:00
Łamigłówka | wiek; 9+
Wejdź do magicznego świata matematyki, gdzie abstrakcja staje się rzeczywistością. Poznaj królową nauk i przekonaj się, że możesz ją spotkać wszędzie wokół siebie.
Dookoła Świata | wiek: 6+
7 kontynentów i 90 interaktywnych stanowisk czeka na wszystkich ciekawych świata, niezależnie od wieku. Poznaj miejsca, zwyczaje i zjawiska charakterystyczne dla każdego z nich.
Z Energią! | wiek: 8+
Czym jest ciepło? Czy wiązka światła wprawi w ruch samolot? Jak zanieczyszczenie naszej planety widać z perspektywy kosmosu? Sprawdź, czym jest energia i w co możesz ją zamienić.
- ATRAKCJE NAUKOWE W PRZESTRZENI GDAŃSKA
12:00-20:00
Gdańskie Obserwatorium Astronomiczne GSA im. prof. Roberta Głębockiego, ul. Osiek 11/12 | wiek: 7+
16:00, 17:00, 18:00, 19:00
Opowieści i obserwacje
Wizyta w obserwatorium będzie podzielona na dwie części. W pierwszej z nich uczestnicy spędzą czas w samym sercu obserwatorium, bezpośrednio pod obrotową kopułą kryjącą główny teleskop. Zapoznają się z mechanizmem sterowania tym instrumentem i rolą, jaką pełni w astrofotografii. W przypadku czystego nieba będzie możliwość obserwacji na żywo. Druga część stanie się okazją do spotkania z pracownikiem, który na podstawie zdjęć wykonanych w tym obserwatorium, opowie nieco o tajemnicach Wszechświata.
PAN Biblioteka Gdańska, ul. Wałowa 15 | wiek: 15+
12:00–16:00
Prezentacja eksponatów związanych z Janem Heweliuszem
PAN Biblioteka Gdańska zaprezentuje część swoich eksponatów związanych z Janem Heweliuszem, w tym dzieło wpisane na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata”. W zbiorach znajdują się liczne heveliana. Niektóre z nich (Selenographia i Machina coelestis) do biblioteki przekazał sam Heweliusz, o czym świadczą jego odręczne dedykacje, a inne trafiły m.in. w formie donacji gdańskich uczonych.
Archiwum Państwowe, ul. Wałowa 5 | wiek: 15+
12:00, 13:00, 14:00, 15:00
Zwiedzanie kuratorskie
Do dyspozycji zwiedzających będzie wystawa oraz zbiory związane z Janem Heweliuszem. Wśród nich będzie oryginał dyplomu, poświadczającego przyjęcie Heweliusza w poczet członków Royal Society. Należy on, wraz z książkami które astronom przekazał miastu z kolorowymi ilustracjami i portretem Schultza, do grupy najważniejszych pamiątek po Heweliuszu. Dodatkowo, biorąc pod uwagę, że Dzień Nauki Polskiej został ustanowiony z okazji urodzin Mikołaja Kopernika, archiwum udostępni część materiałów związanych z tym uczonym, m.in. traktat o biciu monety.
Gimnazjum Polskie – „Niebo polskie”, ul. Augustyńskiego 1 | wiek 15+
12:00, 13:30, 15:00
Zwiedzanie z przewodnikiem
W dawnym Gimnazjum Polskim, dzięki współpracy z Urzędem Marszałkowskim, będzie prezentowane malowidło sufitowe „Niebo polskie”. Fresk, którego autorami byli Bolesław Cybis i Jan Zamojski, przedstawiający pochwałę polskości, został całkowicie zniszczony w na początku II wojny światowej. Na podstawie dawnych fotografii dopiero w 2018 roku odtworzył go zespół artystów, którym kierował prof. Jacek Zdybel z Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Kobiecym postaciom utrwalonym na malowidle towarzyszą atrybuty symbolizujące polskie osiągnięcia okresu międzywojennego (jak: fabryki i porty), ale też przedstawiciele typowej dla Polski fauny i flory. Tłem dla tych symboli jest wieczorne niebo z 21 gwiazdozbiorami, które odkryli lub nazwali Polacy. Pomorskie władze samorządowe odtworzyły fresk na 100-lecie polskiej niepodległości.
PIĄTEK 16.02.2024
Muzeum Nauki Gdańskiej, ul. Wielkie Młyny 10 | wiek 15+
10:00, 12:00
Zegar z najdłuższym wahadłem – rekord Guinnessa
Wyjątkowe wahadło zegarowe o długości 31 metrów i 22 centymetrów skonstruowali pracownicy Muzeum Nauki Gdańskiej pod kierunkiem dr. inż. Grzegorza Szychlińskiego. Budowa trwała dwa lata (2015–2016). Konstrukcję wykonano ze stalowego pręta, na którego końcu zainstalowano ramę, przypominającą harfę z 12 pionowymi równoległymi stalowymi linkami. W wyniku konkursu przeprowadzonego wśród mieszkańców Gdańska wahadło zyskało nowe miano – Warkocz św. Katarzyny. 18 sierpnia 2023 roku Muzeum Gdańska sięgnęło po rekord Guinnessa.
11:00
Koncert carillonowy
Koncert w wykonaniu Moniki Kaźmierczak, miejskiej carillonistki. Kompozycja powstała z myślą o uhonorowaniu dorobku Jana Heweliusza.
KOSMICZNY DZIEŃ NAUKI
Kiedy: 18.02.2024, godz. 12:00–17:00
Gdzie: Hevelianum, Gdańsk, ul. Gradowa 6
wstęp wolny
ORGANIZATORZY: Hevelianum, Miasto Gdańsk
Projekt Dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki.
PARTNERZY: Samorząd Województwa Pomorskiego, PAN Biblioteka Gdańska, Archiwum Państwowe w Gdańsku, Gdańskie Astronomiczne GSA im. prof. Roberta Głębockiego, Muzeum Gdańska – Muzeum Nauki Gdańskiej, Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne w Grudziądzu, Politechnika Białostocka – Wydział Mechaniczny, Uczelnie Fahrenheita, Politechnika Gdańska – Wydział Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa, SimLE
WSPÓŁPRACA: Aleplanszówki, Ugranie – Uniwersyteckie Granie
PATRONI MEDIALNI: Urania – Postępy Astronomii, gdansk.pl, trojmiasto.pl
Wszystkie atrakcje będą bezpłatne. Wyjątek stanowią wystawy stałe Hevelianum. Ich zwiedzanie będzie płatne, zgodnie z promocyjnym cennikiem Hevelianum.
Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmian w programie wydarzenia z powodu wystąpienia niekorzystnych warunków atmosferycznych.
